Pałac w Przyszowicach

Po zimowej przerwie blog powraca do życia. 

Pałac w Przyszowicach powstał w latach 1890-95. Zbudowano go z cegły, na planie zbliżonym do prostokąta. Posiada dwie wieże. Wejście do budynku ozdobiono herbami rodowymi właścicieli.Przy obiekcie znajdował się zachowany po dzień dzisiejszy park. Pierwszymi właścicielami pałacu była rodzina von Raczek. Na początku XX wieku posiadłość została przejęta przez rodzinę von Korn. Po zakończeniu  II wojny światowej, obiekt przeszedł w  posiadanie skarbu państwa. Stał się siedzibą Spółdzielni Produkcyjnej „Promień”. W latach 90. XX wieku pałac przeszedł na własność gminy Gierałtowice. Aktualnie w obiekcie znajdują się: przychodnia lekarska, przedszkole, biblioteka. W budynku prezentowana jest wystawa poświęcona historii pałacu, Przyszowic oraz rodziny von Raczków. 

Na początku XXI wieku przeprowadzono bardzo dokładny remont elewacji , dzięki czemu przywrócono rezydencji jej dawny wygląd. 

Zdjęcie pałacu z przełomu XIX i XX wieku

Źródło: gliwiczanie.pl

Widok współczesny

Źródło:gieraltowice.pl

Widok współczesny

Źródło;gieraltowice.pl

Zamek w Starych Tarnowicach

 Obiekt został zbudowany w latach 1520-1570 przez Piotra Wrochema. Początkowo posiadał układ trójskrzydłowy  z otwartym dziedzińcem oraz wieżą. Do początków XVII wieku stanowił siedzibę rodu Wrochemów. Następnie przeszedł we władanie Baltazara Ohm Januszewskiego, który pełnił urząd starosty ziemskiego bytomskiego w latach 1634 – 1643. Januszewski został zamordowany 7 października 1643 roku podczas najazdu szwedzkiego na Bytom. W kolejnych latach zamek często zmieniał właścicieli. 

W 1822 roku zamek  wraz ze Starymi Tarnowicami przeszedł pod władanie rodu von Donnersmarck. W tym czasie  dokonano wielu zmian modernizacyjnych.  Również w okresie panowania Donnersmarcków zbudowano murowany spichlerz, oborę i stodołę. Rodzina była w posiadaniu zamku do 1945 roku.

Po zmianach ustrojowych obiekt przeszedł  pod zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Do roku 1988 większość pomieszczeń i budynków była niewykorzystana. Otwarto na krótki okres restaurację "Kasztelan" w dobudowanej w XIX wieku części zamykającej zamek. 

31 maja 2000 roku zamek wraz z innymi obiektami został zakupiony przez państwa Smolorz, którzy podjęli się jego rewitalizacji.  Obecnie obiekt stanowi Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego. 

Pocztówka z 1912 roku

źródło: archiwalia

Wygląd współczesny zamku

źródło: www.fundacjakomplekszamkowy.pl

Wygląd współczesny zamku

źródło: www.fundacjakomplekszamkowy.pl

Sala rycerska

źródło: www.fundacjakomplekszamkowy.pl

Sala kominkowa

źródło: www.fundacjakomplekszamkowy.p

Zamek w Toszku

Pierwszy drewniany gród na terenie obecnego zamku powstał prawdopodobnie w X lub XI wieku. Obiekt murowany powstał na przełomie XIV i XV wieku. W 1429 roku zamek został podpalony. Katolicka społeczność Toszka, próbowała przeciwstawić się wojskom husyckim.

W drugiej połowie XV wieku książę opolski Przemysław doprowadził do odbudowy obiektu. Toszecki zamek został stał się jego rezydencją. W 1532 roku posiadłość, jak i całe księstwo opolsko-raciborskie przeszło w posiadanie Habsburgów. W 1557 roku zamek został przekazany we władanie rodzinie Rednerów. Przebudowano go w stylu renesansowym, dobudowując budynki mieszkalne. W 1638 roku zamek przeszedł we władanie rodu Collonów. W latach 1650-1666 obiekt doświadczył kolejnej przebudowy, dzięki której stał się jedną z największych rezydencji magnackich na Śląsku. Na pamiątkę tych zmian, bramę wiodącą do zamku ozdobiono napisem: Caspar Comes Colonna 1666.

W XVIII wieku obiekt często zmieniał właścicieli. Jednym z nich był Adolf von Eichendorff  (lata 1791-77) ojciec "śląskiego Mickiewicza" Josepha von Eichendorffa.  W latach 1797-1840 zamkiem władała rodzina Gaschinów.  W 1811 roku zamek strawił pożar, po którym pozostał już ruiną. Właściciele zbudowali pałac obok zamku (nie przetrwał do naszych czasów, obecnie na jego miejscu znajduje się parking dla samochodów). W 1840 roku ruiny sprzedano Abrahamowi Guradze. Ród Guradze posiadał obiekt do końca II wojny światowej.

Po II wojnie światowej, w latach 1957-1963 podjęto się częściowej odbudowy zamku. W lipcu br. poddano renowacji więżę zamkową, w której zrobiono multimedialny przewodnik po czasach średniowiecza.

Z zamkiem związana jest legenda o złotej kaczce. W czasie pożaru z 1811 roku Gizela Gaschin, żona ówczesnego właściciela zamku Leopolda Gaschina, zabrała posąg złotej kaczki siedzącej na 11 złotych jajkach wysadzanych drogocennymi kamieniami. Prawdopodobnie, w trakcie ucieczki zakopała ją w podziemnym przejściu. W niedługim czasie hrabina zmarła, a złotej kaczki nie odnaleziono.

Zamek na pocztówce z przełomu XIX i XX wieku

źródło: archiwalia

Zamek na pocztówce z przełomu XIX i XX wieku

źródło: archiwalia

Sucha fosa znajdująca się przed wejściem na zamek

źródło: materiały własne

Brama wejściowa z widocznym napisem Caspar Comes...

źródło: materiały własne

Tablica poświęcona Adolfowi von Eichendorff

źródło: materiały własne

Dziedziniec zamkowy

źródło: materiały własne

Wieża zamkowa

źródło: materiały własne

Studnia zamkowa z legendarną kaczką

źródło: materiały własne

Budynek bramowy, widok od strony wieży zamkowej

źródło: materiały własne

Ekspozycja w wieży zamkowej

źródło: materiały własne

Ekspozycja w wieży zamkowej

źródło: materiały własne

Ekspozycja w wieży zamkowej

źródło: materiały własne

Makieta zamku toszeckiego

źródło: materiały własne

Widok z wieży zamkowej

źródło: materiały własne

Miejsce, w którym znajdował się pałac rodziny Gaschinów

źródło: materiały własne

Pałac w Pszczynie

Początki pałacu w Pszczynie sięgają I połowy XV wieku. Istniejący w tamtym czasie zamek obronny z sukcesem oparł się najazdowi husytów. Była to gotycka budowla składająca się z dwóch budynków z wieżami, murów obronnych, wału ziemnego i fosy.

W roku 1548 właścicielem ziemi pszczyńskiej zostaje biskup wrocławski Baltazar Promnitz. W okresie panowania Promnitzów zamek zostaje przekształcony w renesansowy pałac. Z  okresu renesansowego zachowała się Brama Wybrańców, zbudowana przez Consilio Miliusa w 1687 roku. Natomiast w 1737 roku dochodzi do rozbudowy w stylu barokowym.

Wraz z kolejną zmiana właściciela dokonano kolejnej rozbudowy. Książęta Anhalt-Köthen-Pless, postanowili zmienić zwierzyniec w park. Po wygaśnięciu książęcej linii Anhaltów Köthen-Pless, dobra pszczyńskie przejął Hans Heinrich X, hrabia von Hochberg. W 1850 roku otrzymał tytuł księcia von Pless.

Swój obecny wygląd pałac zawdzięcza księciu Hansowi Heinrichowi XI (1833-1907). W tym czasie Pszczyna odwiedzana była przez władców pruskich oraz gości z całej Europy. W latach 1870-1876 dokonano ostatniej, znaczącej przebudowy pałacu. Projekt opracował francuski architekt Aleksander Hipolit Destailleur.

W czasie I wojny światowej pałac pszczyński pełnił ważną rolę - cesarskej Głównej Kwatery oraz siedziby sztabu wojsk niemieckich.  Po plebiscycie Pszczyna została włączona do II RP. Po wkroczeniu Armii Czerwonej  na Górny Śląsk w pałacu zorganizowano szpital. Dzięki temu budowla ocalała.

Od 9 maja 1946 r. można było zwiedzać pałac, w którym zachowała się około 80% oryginalnego wyposażenia wnętrz z przełomu XIX/XX wieku.


Do dziś w Monachium mieszka Bolko, szósty książę von Pless, hrabia von Hochberg.

Zdjęcie z przełomu XIX i XX wieku

źródło: fotopolska.eu

Pocztówka z końca XIXwieku

źródło: archiwalia

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Pałac Donnersmacków w Reptach Śląskich

Pierwszą siedzibę Donnersmarcków w Reptach Śląskich stanowił stary zamek. Pod koniec XIX wieku Guido Henckel von Donnersmarck postanowił wybudować nowy pałac. Projekt nowej siedziby w stylu renesansu niemieckiego stworzył bawarski architekt Gabriel von Seidl. Budowę rozpoczęto w 1893 roku. W 1898 roku pałac był gotowy do zamieszkania, wokół niego znajdował się ogromny park - Tiergarten przeznaczony do polowań. Posadzono w nim drzewa i inne rośliny z całego świata m.in. buki japońskie, choinę kanadyjską, sosny wejmutki, czy też tulipanowce. Pałac pełnił rolę reprezentacyjną, to właśnie tam bardzo często Donnersmarckowie przyjmowali gości, z którymi polowali (m.in. cesarza Wilhelma II).

Po podziale Górnego Śląska Repty znalazły się po stronie polskiej, a wzdłuż dóbr Donnersmarcków przebiegała granica. W czasie II wojny światowej pałac pełnił rolę szpitala dla żołnierzy Wehrmachtu. W 1945 roku wraz  z wejściem wojsk sowieckich pałac został spalony, a dobra Donnersmarcków przejęte przez tworzące się państwo ludowe. 3 czerwca 1966 roku ruiny budowli zostały wysadzone.

Na miejscu pałacu zbudowano Górnośląskie Centrum Rehablitacji, do dnia dzisiejszego zachowały się masztalarnia oraz część parku.

Pałac w Reptach Śląskich

źródło: archiwalia

Pałac w Reptach Śląskich

źródło:archiwalia

Pałac w Reptach Śląskich

źródło:archiwalia

Żołnierze Wehrmachtu podczas II WŚ

źródło: repty.ugu.pl

Ruiny pałacu 

źródło: repty.ugu.pl

Pozostałości po wyburzeniu

źródło: repty.ugu.pl

Górnośląskie Centrum Rehabilitacji

źródło: fotopolska.eu

Historia śląskiej szlachty - film dokumentalny

Polecam Czytelnikom bardzo interesujący film dokumentalny poświęcony górno i dolnośląskiej szlachcie. W ciekawy i przystępny sposób pokazano, jak zawiłe były losy nie tylko tych ludzi, ale również regionu. Całości dopełniają wywiady z potomkami śląskiej szlachty oraz bardzo dobre ujęcia m.in. górnośląskich zamków i pałaców (zarówno archiwalne, jak i współczesne).

Cześć pierwsza

Część druga

Część trzecia

Cześć czwarta

Pałac w Mosznej

Obecny pałac powstał w 1896 roku, po pożarze, który częściowo zniszczył barokową budowlę stojącą w tym samym miejscu. Pomysłodawcą budowy był Franz Hubert von Tiele-Winckler. Pałac posiada 365 pokoi i 99 wież oraz rozległy park, gdzie znajduje się cmentarz rodzinny.

Gościem pałacu często bywał cesarz niemiecki, który lubił polować w tych stronach. Specjalnie dla niego dobudowano zachodnie skrzydło pałacu. Syn Franza Huberta - Claus Peter doprowadził do roztrwonienia rodzinnego majątku. Umierając bezdzietnie usynowił syna swojego kuzyna, przekazując mu resztę majątku i tytuł hrabiowski. Rodzina mieszkała w pałacu do 1945 roku. Później musiała uciekać przed nadciągającą Armią Czerwoną. Po wojnie starano się zagospodarować pałac. W latach 1972-2013 mieścił się w nim szpital psychiatryczny, wcześniej był popularnym miejscem wypoczynku agentów bezpieki.  

Pocztówka z początków XXw.

źródło: archiwalia

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Widok współczesny

źródło:materiały własne

Widok współczesny

źródło: materiały własne

Cmentarz rodzinny

źródło: materiały własne